Londra’daki Serpentine Galerileri tarafından desteklenen Cambio (2020), ahşap ürünlerin sökümü, üretimi ve dağıtımına yönelik devam eden bir araştırma. Andrea Trimarchi ve Simone Farresin ile iklim değişikliği başlığı altında Mayıs 2021'de Museo Pecci, Prato, İtalya'da yeniden sergilenecek olan Cambio ve GEO-DESIGN isimli yeni yüksek lisans programları hakkında konuştuk
Röportaj: Liana Kuyumcuyan
Formafantasma, Cambio, Seeing the Wood for the Trees video görüntüsü, 2020,
Formafantasma izniyle, Fotoğraf: Formafantasma
Cambio için yazılan metinde; şöyle bir bölüm var “ağaçların yeniden değerlendirilmesi gerekiyor - bilgi kaynağının kendileri olarak, ağaçlar küresel iklim değişikliğini kaydediyorlar, büyümek için karbonsioksiti depoladıkları için, artan kirlilik ve yoğun iklim olayları konusunda uyarıcı rol oynayabilirler. " Cambio'yu özetleyebilir misiniz?
İki yıl kadar önce Hans Ulrich Obrist ile Serpentine'de bir sergi yapma olasılığı hakkında konuştuğumuzda, tasarımcıların düşünce tarzını ürünlerinden daha fazla öne çıkaracak bir sergi yapma fikrimizle çok ilgilenmişti. Ayrıca işimizin işbirlikçi doğasını da merak ediyordu. Bu davet mükemmeldi çünkü her zaman araştırma sürecimizle ilgili bir sergi yapmak istiyorduk. Cambio ile ahşaba odaklanmaya karar verdik çünkü ekolojik açıdan muazzam olanaklar sunuyor, özü çıkarılmayan bir malzeme (özellikle minerallerle karşılaştırıldığında) ama ağaçlar aynı zamanda dünyaya odun sağlamaktan çok daha fazla katkıda bulunan bir canlı türü. Böylesine çeşitli ve kapsamlı bir konuyu genelleme riskini alırken, tasarımın nesnelerin ve malzemelerin çıkarılması, arıtılması, üretimi, dağıtımı ve sonraki ömrünü içeren daha geniş bağlamında okunması ve anlaşılması gerektiğine inanıyoruz.
Tasarım, çok uzun bir süredir gelişimini tek bir büyük anlatıya dayandırıyor; insan refahı ve onun insan arzusuna bir çözüm olarak işlemesi. İnsanın bu tutkuya olan düşkünlüğü tasarımı aşağıya çekti, müdahale kapsamını daralttı ve nesnelerin üretiminin ötesine baktığında, bu süreci kolaylaştıran altyapıyı sorgulamaktan çok, yalnızca yarı bitmiş malzemelerin istenen ürünlere dönüştürülmesiyle ilgilendi.
Başlıca amacımız öncelikle çalıştığımız ve yaşadığımız bu mekânın karmaşıklığını daha iyi anlayabilmek ve bunlara dair daha yansıtıcı sorular sorabilmek: Bitkilerin yaşamlarına, özelliklerine, davranışlarına ve gereksinimlerine uyum sağlayacak bir gözlem ve bakım biçimi, ekolojik ve karmaşık yaşamlarımıza nasıl ışık tutabilir? Ağaçların anatomik özelliklerini analiz ederek iklim değişikliği hakkında ne öğrenebiliriz? Atmosferden CO2 tutma kabiliyetlerini göz önünde bulundurursak ahşap üretimi değişir mi? Tasarımcılar olarak ahşap esaslı bir malzemeyi estetik ve işlevsel özelliklerinin ötesinde bir diğerine tercih etmeye karar verirken nasıl daha bilinçli seçimler yapabiliriz? Ve belki de en önemlisi, tasarımın hayal gücü ve 'esnek' yaklaşımı, günümüzün ortaya çıkan çevre bilincini ve bilimsel bilgiyi bilinçli, işbirliğine dayalı yanıtlara dönüştürmede nasıl yardımcı olabilir?
Solda ve ortada: Formafantasma, Cambio sergi görüntüsü, Serpentine Galeri, Güney Galerisi,
Formafantasma izniyle, Fotoğraf: Gregorio Gonella
Sağda: Formafantasma, Cambio sergi görüntüsü, Serpentine Galeri, Kuzey Galerisi,
Formafantasma izniyle, Fotoğraf: Gregorio Gonella
Projeye nasıl devam ediyor?
Önümüzdeki aylarda sergi İtalya'ya ve ardından İsviçre'ye gidecek. Daha önce keşfetme şansı bulamadığımız alanlarla ilgili araştırmayı genişletmek için serginin geziyor oluşu işimize geliyor. Örneğin, şu anda hem İtalya hem Finlandiya’daki ormancılık uygulamalarına bakıyoruz.
Ayrıca bir mobilya üreticisi için araştırmaya dayalı yaklaşımımızı şirketlerine uygulaması için çalışıyoruz. Özellikle yaptıkları işin ekolojik duyarlılık ile uygulanıp uygulanamayacağını anlamak için üretim ve orman arasındaki ilişkiye bakıyoruz.
Formafantasma, Cambio sergi görüntüsü, Serpentine Galeri, Kuzey Galerisi,
Formafantasma izniyle, Fotoğraf: Gregorio Gonella
İklim kriziyle bağlantılı olarak tasarımın geleceğini nasıl görüyorsunuz? Ekolojik ve sürdürülebilir çözüm üretmeye yönelik araştırma ve üretime artan bir eğilim olduğunu düşünüyor musunuz?
Belki de bu soruyu yanıtlamanın en iyi yolu, Eylül 2020'den beri Design Academy Eindhoven'da yönettiğimiz tasarım departmanından bahsetmek olacak. Bölümün adı GEO-DESIGN. Design Academy Eindhoven'ın yöneticisi Joseph Grima bu terimi tanıttı. Genel olarak coğrafya ön eki, Dünya ile alakalı bir bağlamda kullanılır. Burada ise iklim krizi nedeniyle, tasarım disiplininin ekolojik sonuçlarını kabul etmemenin imkânsız olduğunu düşünüyoruz. Bu anlamda, tasarımın etkisi sadece insan ölçeğinde değil, gezegen ölçeğinde de okunmalı ve yorumlanmalı. Bu nedenle departmana GEO-DESIGN adını verdik.
GEO-DESIGN, günümüz tasarımını şekillendiren sosyal, ekonomik, bölgesel ve jeopolitik güçleri keşfetmeye yönelik bir platform. İki yıllık yüksek lisans bölümü endüstriyel üretimin mirasını, tasarımcının çağdaş toplumdaki uzmanlığı ve ajansı için temel kaynak olarak kabul ederken, çevresel ve sosyal istikrarsızlığa tarihsel katkısını sürdürülebilir ve hatta hayatta kalabilir gelecek modelleriyle uyumsuzluğunu sorunsallaştırarak ele almayı amaçlar.
Amacımız günümüzün karmaşık gerçekliğinin daha derin bir şekilde anlaşılmasını kolaylaştırmak için araştırma ve iletişim araçları geliştirmek. Ancak en önemlisi tasarım ve onun malzeme, teknik, sosyal ve söylemsel olanakları aracılığıyla dönüştürücü müdahaleler önermek. Bu yüksek lisans programı, disiplinin ne yönlere doğru gelişebileceğini yansıtıyor. Kesinlikle disiplinlerarası olmak, işbirliğine inanmak ve tasarımın ne olduğuna dair sürekli genişleyen bir anlayış gerektiriyor.
Tasarım, ekolojik krizi birçok düzeyde yansıtabilmeli. Tasarım, geleneksel tanımında malzemelerin istenen ürünlere dönüştürülmesine odaklanıyor. Ancak malzemelerle tasarım yapmak; malzemelerin çıkarılma, rafine edilme, dağıtılma şeklini kabul etmek ve desteklemek demektir. GEO-DESIGN ile, bu altyapıyı kullanmak ve hatta yeniden düşünmek için kritik ama pasif olmayan yollar bularak tasarımın üzerinde çalıştığı karmaşık sistemi ve alt yapıyı anlamak istiyoruz.
Solda: Formafantasma, Cambio sergi görüntüsü, Serpentine Galeri, Güney Galerisi,
Formafantasma izniyle, Fotoğraf: Gregorio Gonella
Sağda: Formafantasma, Cambio, Seeing the Wood for the Trees video görüntüsü, 2020,
Formafantasma izniyle, Fotoğraf: Formafantasma
Ağaçlar, farklı konuları vurgulamak için projede bir araç haline geliyor. Görünmeyen bir sorunu temsil etmek için fiziksel araçların kullanılmasının önemine inanıyorum. Bu hikâyeyi yaratmak için araçlarınızı nasıl geliştirdiniz?
Aslında farklı pratisyenlerle kurduğumuz görüşmelerin, anlatıları tanımlayan ana şey olduğunu söyleyebiliriz. Cambio bir sergi, bu yüzden bu format aynı zamanda içeriğinin sunum şeklini de belirledi. Yani her şeyin mekânsal bir deneyim olarak aktarılmak üzere kurgulanmadığını söylemek isteriz. Bunu Ayrıca, farklı bir konuyu vurgulamak için aracı olarak ağaçları kullandığımızı söyleyemeyiz; kereste endüstrisinin yönetimine odaklandığı için aslında ağaçlar bu serginin ana odağı.
Formafantasma, Cambio sergi kataloğu
Böyle bir konu üzerinde çalışmak nasıl bir duygu? Malzemeye bakış şeklinizi değiştirdi mi?
Evet, bu süreç kesinlikle ahşaba bakışımızı değiştirdi, ama daha da çok tasarım disiplinine bakışımızı etkiliyor. Bu tür bir proje yapmamızın nedeni ise tasarımın farklı sonuçlarını keşfetmeye duyduğumuz ilgide yatıyor. Bu disiplin sayesinde içinde yaşadığımız gezegenle olan farklı ilişkileri daha derinden farkedebiliyoruz.
