TBA21 – Academy, önemsemek ve eyleme geçmek alanlarında ilham vermek için sanat merceğinden Okyanus ile daha derin bir ilişki geliştiren çağdaş bir sanat organizasyonu ve kültür ekosistemi. Akademi 2011 yılında, Thyssen-Bornemisza Art Contemporary’nin (TBA21) bir parçası olarak, günümüzün aciliyeti olan çevresel zorlukları için bilgi, yeni iş birliği modları ve çözümlerin ortak üretimi için kuruldu. TBA21 – Academy direktörü Markus Reymann ile organizasyonun mevcut çalışmaları ve Okyanus odağında iklim değişikliği hakkında konuştuk
Röportaj: Liana Kuyumcuyan
Markus Reymann
Öncelikle, TBA21’in çalışmalarını ve okyanusu odağına alarak ekolojik, sosyal ve ekonomik konularla ilgili bir platform yaratma ihtiyacını sormak istiyorum. Akademi’deki mevcut projelerinizi ve odak noktalarınızı özetleyebilir misin?
TBA21 – Academy, önemsemek ve eyleme geçmek alanlarında ilham vermek için sanat merceğinden Okyanus ile daha derin bir ilişki geliştiren çağdaş bir sanat organizasyonu ve kültür ekosistemidir. On yıldır, sanat ve bilimi birleştirerek sergiler, araştırmalar ve politik müdahalelerle sonuçlanan iş birlikçi araştırma, sanatsal üretim ve yeni bilgi biçimleri için bir kuluçka merkezi olduk. Bütüncül ve disiplinler arası yaklaşımımız, iklim değişikliğinin ölçeği ve kesişimselliğiyle motive edilmektedir.
Şu anda, Taloi Havini’nin yer alacağı sanatçı komisyonumuzu Venedik’teki halka açık mekânımız Ocean Space’e kurma sürecindeyiz. Taloi, Akademi’nin Ocean Space Chus Martínez’deki sergisine atanan küratörü olmakla birlikte, burs programımız The Current aracılığıyla da çalıştığımız bir sanatçı, bu ne- denle çalışmalarını kamuya açma fırsatına sahip olduğumuz için özellikle heyecanlıyız. Bu, sanatçının Avrupa’daki ilk büyük kişisel sergisi olacak. Papua Yeni Gine’deki Bougainville Özerk Bölgesi’nin yerlisi olarak, okyanusla bir arada var olmanın alternatif yollarına dair çok önemli bakış açıları getiriyor. Son komisyonunu ve bu sergiyi gerçekleştirmek için Taloi’yi araştırma gemisinde ağırlayan Schmidt Okyanus Enstitüsü ile ortaklık halindeyiz.
2021-2025 yılları arasında The Current’in üçüncü döngüsünü de küratör Barbara Casavecchia ile başlatıyoruz. Akdeniz, Pasifik ve Karayipler’i odağına alıyor olacak. Akdeniz’den başlayarak The Current III, bu kıyılardaki yerleşik projeleri, kolektif pedagojileri ve sesleri sanat, kültür, bilim, koruma ve aktivizm ile destekleyerek algılama, düşünme ve öğrenmede disiplinler arası ve bölgeler arası bir egzersiz olacak. Ve elbette, bu yıl 10. yıldönümümüzü kutlamak için planlarımızı da tamamlıyoruz. Salgın hâlâ erişilebilirliği etkiliyorken, küresel topluluğumuzla nasıl etkileşim kuracağımızı planlamaya devam ediyoruz.
Solda: Değişen Okyanuslar, Ocean Space’ten enstalasyon görüntüsü, Venedik, 2020,
Fotoğraf: Gerda Studios, TBA21–Academy tarafından düzenlenmiştir
Sağda: Değişen Okyanuslar, Ocean Space’ten enstalasyon görüntüsü, Venedik, 2020,
Fotoğraf: Enrico Fiorese, TBA21–Academy tarafından düzenlenmiştir
İklim krizinin aciliyetini düşünürsek, en önemli şeylerden biri konuyu herkes için erişilebilir ve anlaşılır kılmak. Sanatı ve tasarımı onu temsil etmek için bir araç olarak kullanmak bence en iyi yollardan biri. Mevcut projelerinizle bu anlamda nasıl ilişki kuruyorsunuz?
Kâr amacı gütmeyen bir kuruluş olarak, programlama ve araştırmalarımız Venedik’teki Ocean Space’te ve sanal olarak Ocean Archive platformumuz aracılığıyla serbestçe erişilebilir hale getirildi. Platform, okyanusu merceğine alarak merkezi olmayan araştırma ve bilgi paylaşımı için dijital bir organizma. Şu anda beta aşamasında ve bu yıl içinde yeniden başlatılması öngörülüyor.
Genel olarak Okyanus hakkındaki söylemlere erişilebilirliği arttırmak için bu tip projeler üzerinde aktif olarak çalışıyoruz. Örneğin İtalyan Deniz Bilimleri Enstitüsü (ISMAR-CNR) ile birlikte, doğaya adanan İtalyanca işaret dilindeki kelime dağarcığını büyütmek için çalışıyoruz. Geçtiğimiz Ekim ayında İtalya’da doğa ve iklim değişikliği hakkında kelimeler toplamak, okyanuslar ve mevcut çevresel tehditleri için kapsamlı kelime dağarcığı oluşturmak için uzmanlarla iş birliği yapmak üzere ulusal bir çağrı başladı. Göl ve lagün, deniz ve okyanus gibi sözcüklerin işaretleri aynı, Antroposen için bir işaret bile yok. Bu, sağır ve işitme güçlüğü çeken topluluğun iklim değişikliğine karşı savunma yapma, nasıl etkilenebilecekleri konusunda araştırma yapma, medyada ve genel sohbetlerde bu konuyu dinlemede veya ifade etmede sınırlar yaratıyor.
Ocean Space’te Eğitim Departmanımız, vatandaşlık ve sürdürülebilirlik konularında hedeflenen kursların yanı sıra denizbilimsel, kültür ve çağdaş sanatla ilgili konulara girişler sunmakta. Ayrıca, TBA21 – Academy tarafından sunulan ve Venedik’teki Ocean Space’te düzenlenen finanse edilmiş bir araştırma programı olan Ocean Fellowship Programı’nın bir sonraki turunu da heyecanla bekliyoruz. Program, okyanus dünyası görüşleri ve deniz tarihlerinin farkındalığıyla bireysel ve iş birlikçi araştırmaları ve araştırmaları destekliyor; okyanusların yönetimindeki değişikliklerin anlaşılması, yerel deniz yönetimi ve liderliğinin tanınması; bir felsefe olarak ikiliksiz olma; eşitlik ve sosyal adalet konularına yoğunlaşıyor. Bu yıl, yeni bir yöntem olarak bir bölgeyi, zihniyetini ve maddeselliği tasvir etmek ve iletmek için bir eylem olarak, nesiller arası alışverişi teşvik eden, topluluklarda dayanıklılığı artıran ve vatandaşlığı güçlendiren hikâye anlatımına dikkat çekiyor olacağız. Erişilebilirlik ve kapsayıcılık, yaptığımız işin en önemli bir parçası.
Ocean Archive nasıl gidiyor? Nasıl tepkiler alıyorsunuz? Web sitesinde küratörlüğü yapılan çalışmaların izleyiciye ulaştığını düşünüyor musunuz? Tasarımcılar ve sanatçılar arşivdeki çalışmalarıyla nasıl katkıda bulunabilirler?
Herkes için ücretsiz ve erişilebilir bir pedagojik, iş birliğine dayalı bir hikâye anlatma aracı oluşturmak amacıyla Ocean Archive’ı kurduk. Özellikle mevcut pandemide, programımızın büyük bir kısmı konuşmalar, panel tartışmaları, dijital sunumlar ve ses kurulumları şeklinde çevrimiçi olarak ortaya çıktığından, tüm bu sesleri bir araya getirecek dijital altyapıya sahip olmak inanılmaz yardımcı oldu. Ancak Arşiv, yalnızca programımız için bir alan değil, herkes için dijital bir ekosistem olmayı amaçlıyor. Herkes videolar, podcast’ler, sanat eserleri ve araştırma dosyaları gibi içeriklere özgürce katkıda bulunabilir (ve arayabilir). Katkıda bulunanların sayısının her geçen gün arttığını görmekten mutluluk duyuyoruz. Özellikle de Ocean Archive, pedagojik girişimimiz Ocean / Uni için bir site olarak işlev gören bir forum ve buluşma yeri olan Ocean Community’nin eklenmesiyle, dünyadaki çeşitli eğitim kurumlarının da katkılarıyla büyüyen bir platform haline geldi. Arşivi bir tür hiyerarşik olmayan kütüphane olarak ve derin deniz madenciliği, değer teorileri veya yerel epistemolojilerden spekülatif tasarıma, sualtı fotoğrafçılığına veya besin zinciri konularına kadar okyanus araştırmaları alanında gezinmenize yardımcı olacak bir sınıf olarak düşünebilirsiniz.
Solda: Papua Yeni Gine, 2015, Fotoğraf: Francesca Thyssen-Bornemisza
Sağda: Hidrofon ile su altı çekimi, Tuamotu Takımadaları, 2016, Fotoğraf: Markus Reymann
Okyanuslar ve denizler iklim değişikliğinden ve küresel ısınmadan etkilenirken, ekosistemlerindeki bu değişiklik iklim değişikliğini de etkiliyor. Okyanuslardaki görünmeyen yaşam, yaklaşan sorunu algılamayı zorlaştırıyor. Konuyu paylaşmak ve tartışmak için sanat ve yayıncılık yapmanın değeri hakkında neler söylemek istersin?
Söylediğin gibi, sudaki büyük bir yaşam duyularımız tarafından algılanamaz. Bilim insanlarının sanatçılarla iş birliği yapmaları için yollar açarak, bu ekosistemin karmaşıklığı hakkında kamuya hikâyeler anlatmanın ve iletişim kurmanın yollarını kolaylaştırmayı amaçlıyoruz. Savunuculuk, misyonumuzun en önemli noktası ve bu genellikle kendi adına konuşamayan birilerine ses olmak anlamına geliyor.
Bir sonraki sergimiz The Soul Expanding Ocean # 1: Taloi Havini, okyanusu kaydetme ve algılama yollarımızı odağına alıyor olacak. Taloi, Schmidt Okyanus Enstitüsü’nün araştırma gemisi R / V Falkor’da kaldığı süre boyunca, yerli topluluklarının okyanusu sesle kaydetme biçimlerindeki benzerlikler ve günümüzün en yüksek teknolojili araştırma projelerinin de kullandığı yollarla ilgilendi. Örneğin, batimetri, sonarlar tarafından toplanan datayı kullanır -kelimenin tam anlamıyla, farklı mesafelerden yüzeye çarpan sesi- ve yerel bilgi ise, kişinin kendi sesiyle hikâye anlatma eylemi olan sözlü tarihler aracılığıyla aktarılır.
Sanatçıları ve bilim insanlarını bir araya getirme fırsatı, okyanusa disiplinlerarası bir yaklaşım getiriyor. Varolmanın ve onunla ilişki kurmanın farklı yollarının kesişimselliğini ortaya çıkarıyor.
2020 yılında Design Academy Eindhoven ile birlikte başlayan Ocean University hakkında da konuşmak istiyorum; konunun tasarım araştırmaları alanında nasıl ele alındığını özetleyebilir misin?
Ocean / Uni, kara temelli anlayışa ek olarak okyanuslarla düşünmeyi geliştirmeyi amaçladığı pedagojik bir projenin ilk eklemesi. Müfredatın amacı öğrencilere, araştırmacılara ve kamuya yüksek bir uzmanlık düzeyinde okyanuslarda meydana gelen değişiklikleri geniş kapsamlı ve erişilebilir bir şekilde anlatabilmek.
Design Academy Eindhoven ilk kurumsal ortaklardan biri, iş birliği tasarım eleştirmeni ve küratör Angela Rui ile bağlantımızdan doğdu ve tasarıma yönelik disiplinler arası yaklaşımları Ocean / Uni’nin çok yönlü yaklaşımına uyuyordu. Rui’nin kurs açıklamasında söylediği gibi; “Kültür, sınırlarını diğer alanlar ve bilgilerle paylaşarak, hâlihazırda var olan için yeni biçimler hayal etme, beklenmedik bağlantılar kurma, analitik ve ritüel arasında yeni bir estetik kod çözme kapasitesine sahiptir; ilgisiz vektörler arasında hareket edebilen ve dünyaya farklı bakmamızı sağlayan akışkan dilleri ve kelimeleri keşfetmemiz gerekiyor.”
AA, ve Brera’dan Ca Foscari gibi yeni ortaklıklarımız oluştukça tasarım, çevre ve ilgili sosyo-politik konulara da değinebilmeye başladık. Dersin temel amacı teorik ve araştırma aracı olarak okyanusla birlikte düşünmeyi öğrenmek. Tasarımcıların farkındalık ve sosyal değişimi teşvik etme yeteneklerini eğitmek için dersler, deniz ya da okyanus deneyimlerine atfettiğimiz anlamlardan asla ayrılmaması gereken okyanusa maddi olarak özel önem veriyor. Özetlemek gerekirse -OKYANUS alternatif temsil yolları, çok türlü ilişkiler, karasal bir düşünce biçiminden uzaklaşmakla ilgili- tasarım araştırmasının, mimarinin, sanatsal uygulamanın tüm önemli yönlerinin yanı sıra siyaset, ekonomi, coğrafya da odağımıza giriyor.
When Above..., 2020, Ocean Space cephesine yansıtılan ışık enstalasyonu, San Lorenzo Kilisesi, 2020, Fotoğraf: Marco Cappelletti, TBA21–Academy tarafından düzenlenmiştir
İklim değişikliği gerçekliğiyle bağlantılı olarak güncel sanat ve tasarım sahnesini nasıl görüyorsun? Yaratıcı alanın aşağıdan yukarıya bir değişim başlatabileceğini düşünüyor musun? Yoksa değişim yukarıdan mı gelmeli?
Bence hem tabandan gelen hem de kurumsal girişimlerin bir birleşimi olmalı. Bu gezegende iklim değişikliğinden etkilenmeyecek tek bir canlı organizma yok, bu yüzden de herkes bu dünyanın suç ortağı. Yelpazenin her iki tarafının da sunabileceği farklı çözüm ve sorunları dinlemenin yanı sıra, liderlerimizden daha fazlasını talep etmek bireylerin rolü ve bu liderlerin politika ve çevre standartlarını uyarlayarak bilimsel tavsiyeleri etkin bir şekilde takip etmesi gerekiyor. Dikotomilerin dışında çalışmayı tercih ediyoruz.
Siyasetin iklim değişikliği ile ilişkisini nasıl görüyorsun? İşin bundan nasıl etkileniyor?
İklim değişikliği, bilim camiasının ve insan deneyiminin on yıllardır insanlığı uyardığı gerçeği yok sayarak, aşırı derecede siyasallaştı. Konunun bu hale nasıl geldiği başlı başına sosyal tarih içinde incelenmeli bence. Aynı zamanda bu, sahte haberlerin rahatsız edici derecede yükselmesiyle de artıyor.
Bir organizasyon olarak, kaynaklarımızı daha fazla lobicilik yapmak için ayırıyoruz. 2020’de TBA21 – Academy, Avrupa Komisyonu’nun Avrupa Birliği’ne yönelik iklim bütçesi teklifinin 300 milyon Euro’luk kısmını ilgili kültürel girişimleri finanse etmeye ayırması için başarılı bir şekilde lobi yaptı. Ne yazık ki gerçeklerin hem yapısal hem de davranışsal değişime ilham vermek için yeterli olmadığını görüyoruz. Kültürün insanları, hükümeti ve büyük işletmeleri eğitme ve motive etmede önemli bir rolü var.
Son olarak -özellikle okyanus ve deniz bağlamında- yaşanan iklim krizi gerçeği hakkında kişisel fikrini alabilir miyiz?
Değişimin sürekli olarak gerçekleştiğine ve bu değişen dünyaya kişisel olarak nasıl katkıda bulunabileceğimize her birimizin karar verebileceğine inanıyorum. Kişisel olarak yenileyici bir yaklaşım benimsiyorum ve aldığımdan daha fazlasını bırakmaya çalışıyorum. Akademi bu inançlar üzerine kuruldu ve başkanlığını yaptığım Alligator Head Foundation, mercan kayalıkları ve mangrov restorasyonu, deniz otu ve kaplumbağaları koruma üzerine aktif olarak çalışmakta. Alligator Head Foundation bilim, sanat ve toplumun kesişme noktasına odaklanan, TBA21 – Academy’nin öncülük ettiği Jamaika merkezli bir proje. Vakıf, Doğu Portland Balık Barınağı’nı yönetmenin yanı sıra, kültürel üretimi desteklemeye ve ekolojik, ekonomik ve sosyal sorunları halk için gündeme getiren iddialı projeleri devralmaya çalışıyor. Çevreye özen göstermenin, elimizden geldiğince herkesin sorumluluk alması gereken kültürel bir uygulamaya dönüşmesi gerektiğine inanıyorum.