top of page
Ara

Ansiklopediye fotoğraftan bakmak


Geniş Açı Proje Ofisi (GAPO) ve SALT işbirliğiyle 2015’ten beri düzenlenmekte olan tartışma ve üretim odaklı fotoğraf programlarının sekizinci ayağı İstanbul Ansiklopedisi’ni Fotoğrafla Yorumlamak, SALT Beyoğlu’ndaki İstasyon: İstanbul Ansiklopedisi kapsamında Mayıs ayında gerçekleşti. Farklı disiplinlerden ve ilgi alanlarından 12 ismin katılımcı olarak yer aldığı atölyede, her bir yürütücü dörder katılımcıyla birlikte çalıştı ve atölye kapsamında üretilen işler, 26 Mayıs Pazar günü SALT Beyoğlu’nun Mutfak mekânında bir mini sergiyle izleyicilerle buluştu

☕️ 4 dakikalık okuma

Reşad Ekrem Koçu, İstanbul Ansiklopedisi’nde, dönemin matbaa teknikleri fotoğraf basımına elverdiği hâlde, çoğunlukla fotoğraflar temelinde çizilen illüstrasyonlar kullanır. Yüksek baskı ve kâğıt maliyetleriyle açıklanabilecek bu tercihin diğer nedenleri arasında illüstrasyonların maddelerdeki tarihsel bağlamı daha iyi yansıtması ve her ciltte görsel bir tutarlılık sağlamayı mümkün kılması da sayılabilir. Ayrıca, illüstrasyonun fotoğrafa göre sadeliği, daha kolay manipüle edilebilmesi ve bir tür idealize görsellik yaratması da diğer etkenler olarak düşünülebilir. GAPO’nun koordinasyonu ve Osman Bozkurt, Hasan Deniz ile Cemre Yeşil Gönenli’nin yürütücülüğünde gerçekleştirilen İstanbul Ansiklopedisi’ni Fotoğrafla Yorumlamak, tam da bu noktadan ilham alarak, maddelere çizimler yerine fotoğraflar eşlik etseydi, hatta maddelerin kendisi birer fotoğraf olsaydı nasıl bir yayın ortaya çıkardı sorusunun peşine düşüyordu.

İstanbul Ansiklopedisi’nin yayımlanan 11 cildinde yer verilen maddeler arasından seçilenlerin hem yürütücüler hem de katılımcılar tarafından fotoğrafla yeniden yorumlanması prensibine dayanan atölye, SALT Araştırma ve Programlar Direktörü Meriç Öner ile İstanbul Ansiklopedisi Arşivi Proje Sorumlusu Cansu Yapıcı’nın Reşad Ekrem Koçu’nun İstanbul Ansiklopedisi’ni yaratma sürecini ve SALT bünyesinde bugüne dek yaptıkları çalışmalarda ansiklopedideki görsellerin fotoğrafla ilişkisine dair ulaştıkları örnekleri anlattıkları bir oturumla başladı. Akabinde yürütücülerin atölye öncesindeki süreçte yaptıkları incelemeler sonucu hangi maddeleri neden ve nasıl seçtiklerini, bu süreçte ne tür çalışmalar yaptıklarını ve bunların önceki işleriyle olası bağlarını anlattıkları sanatçı sunumlarıyla devam eden atölye, yürütücüler ve katılımcıların gruplar halinde ansiklopediyi tartıştıkları ve hangi maddeleri nasıl ele alacaklarını kararlaştırdıkları oturumlarla sürdü.

Grup çalışmaları neticesinde bazı ekipler tek bir maddeyi ortak bir şekilde ele almaya karar verirken bazı ekipler de bireysel olarak farklı maddeleri yorumlamayı yeğledi. Süreç sonunda yürütücüler ve katılımcıların yeniden yorumladıkları ansiklopedi maddeleri ve ürettikleri işler şu şekilde oluştu:

Ekin Çekiç, Hasan Deniz & Okan Özdemir, “At Yarışları” maddesini yorumlayan -fotoğraflar, yarış videoları, fotofiniş fotoğrafları ve ganyan kuponları/ gazetelerinden oluşan- yerleştirme

Sezgi Olgaç, “Adalar” maddesini yorumlayan “adaansiklopedisi” uzantılı Instagram hesabı

Oğulcan Arslan, “Burgazada” maddesini yorumlayan Antigoni başlıklı fotoğraf serisi

Hasan Deniz, “Adalar” maddesini yorumlayan Ada Vapuru başlıklı fotoğraf serisi

Cemre Yeşil Gönenli, Anı Ekin Özdemir, Meltem Kaya, Ekin İlke Ünsal & İmge İldem, “Arkalık, Arkalık Hammalları” maddesini yorumlayan -sınırlı sayıda üretilen kitapçık, video ve flip-book’lardan oluşan- Yadigâr başlıklı yerleştirme

Cemre Yeşil Gönenli, “Fotoğraf ” maddesindeki bir bilgiden yola çıkan, Hayal ve Hakikat başlıklı sınırlı sayıda üretilen kitap

Sıla Bozdeveci, “Don Adam” maddesini yorumlayan fotoğraflar ve ansiklopediden alıntılar içeren yerleştirme

Eda Emirdağ, “Fuhuş,” “Folluk,” “Fuhşi Atik,” “Firdevs (Uzunküpe)” maddelerini kurgu fotoğraflar ve ansiklopediden alıntılarla yorumlayan Nümayiş başlıklı seri

Elif Kahveci, “Feshane Civanları” maddesini fotoğraflar ve ansiklopediden alıntılarla yorumlayan akordeon formatında kitapçık

Büşra Soydemir, ansiklopedideki çeşitli maddeleri gündelik rotası üzerinde çektiği fotoğraflar ve -elle yeniden yazdığı- alıntılarla yorumlayan [Mini] İstanbul Ansiklopedisi başlıklı fotoğraf serisi

Osman Bozkurt, “Bostanlar” ve “Buluşma Yerleri” maddelerini yorumlayan fotoğraf serileri

Toplam üç haftalık bir süreç içerisinde üretilen işlerin sunumu, Mutfak mekânına yayılan, birkaç saatlik bir mini sergi formatında yapıldı. Atölye kapsamında üretilen işlerden geniş bir seçki, yakın zamanda Geniş Açı Proje Ofisi’nin İnternet sitesi gapo.org üzerinden de izlenime sunulacak.

bottom of page