Açık Seminer, Sessiz Şahit başlıklı 2021 programının 13 Şubat Cumartesi, saat 17.00’de gerçekleşecek üçüncü oturumunda film yönetmeni ve video sanatçısı Köken Ergun’un Kenetlenme Ritüelleri başlıklı konuşmasına ev sahipliği yapıyor
Açık Seminer’in bilim, felsefe ve sanatın iç içe geçtiği noktada sanat ve gerçeklik ilişkisine odaklanacak şekilde kurgulanan, Ocak – Mayıs 2021 ayları arasında iki haftalık aralıklarla Zoom üzerinden ücretsiz ve herkese açık olarak, toplamda dokuz oturumdan oluşacak programı Sessiz Şahit, farklı disiplinlerden gelen akademisyenler, araştırmacılar ve sanatçılar sanatın, dolanık hâlde bulunan gerçekliğin içinde üstlendiği rolü irdelemeye, sessiz olduğu varsayılan, sessizleştirilen “şey”lere dokunmanın alternatif patikalarını aralamaya çalışıyor.
Filmlerinde genellikle az bilinen sosyal gruplara ve ritüellerin bu grupların yaşamındaki önemine bakan ve önce sanat pratiğiyle yaklaştığı konulara daha sonra akademik pratikle bakmayı deneyen Köken Ergun, programın üçüncü oturumunda yer alacak sanatçı konuşmasında bu iki pratiğin birleşmesinden doğan sonuçları ele alıyor.
Konu aldığı gruplarla ilgili bir film yapmadan önce onlarla beraber uzun zaman geçiren ve geniş çaplı bir araştırma sürdüren sanatçı, sanat pratiğinin uzantısı olarak antropologlar, tarihçiler ve sosyologlarla da iş birliği yapıyor.
Bu bağlamda, Berlin’de yaşayan Türk/Kürt göçmenler ve düğünleri, Tel Aviv’de çalışan Filipinli göçmen işçiler ve güzellik yarışmaları, İstanbul’un Şii azınlığı ve Aşura ritüellerini inceleyen Ergün, bu üç grubun birçok ortak paydası olduğu gibi kendi içlerinde (bazıları çelişkili gözükebilecek) nüansları olduğunun altını çiziyor. Bunlar gurbette sesleri kısılmış azınlıklar olarak yaşamaktan, bazen bilerek sessiz kalmayı seçmelerine; içinde yaşadıkları toplumla kenetlenme arzularından, aynı toplumdan düzenli olarak kendilerini izole etme ihtiyaçlarına; birkaç farklı aidiyet arasında gidip gelen alışkanlıklarından bir tanesinde kalıcı olma isteklerine kadar gidebiliyor. Liste uzatılabilir. Ergun’a göre bu üç grup, diasporada olmanın zorluklarının üstesinden gelebilmek için düzenli olarak tekrarladıkları ritüellerinde sosyal, ekonomik ve duygusal olarak kenetleniyorlar. Bu kenetlenme ritüelleri onlar için bir çeşit direniş ve dayanışma platformuna dönüyor. İlk bakışta yaşlı/öncü nesillerin kontrolü altında görülen bu kadim(!) ritüeller, zaman geçtikçe gençlerin elinde yeni formlarla tanışıyor, güncelleniyor ve güçleniyor. Böylece hep diri tutuluyor. Topluluğu da bir arada tutmuş oluyor.
Köken Ergun, Aşura, 2012, SALT Galata'daki Karanlıkta Gökkuşağı sergisindeki gösteriminden bir kare, 2015
Köken Ergun’un Kenetlenme Ritüelleri başlıklı konuşmasıyla konuk olduğu, Açık Seminer’in Sessiz Şahit başlıklı programının 13 Şubat Cumartesi günü saat 17.00’de Zoom platformu üzerinden gerçekleşecek üçüncü oturumuna kayıt formunu doldurarak kaydolabilir, sanatçının konuşmasında ele alacağı üç film WEDDING (2006-08), Binibining Promised Land (2009-10) ve Aşura’yı (2010-11) YouTube’da izleyebilirsiniz.