Sakıp Sabancı Müzesi, yeni sergisinde geç Osmanlı İmparatorluğu’nun ve erken Cumhuriyet döneminin öncü kadın sanatçılarından Melek Celâl’e odaklanıyor. Unutulmuş Bir Cumhuriyet Kadını: Bütün Yönleriyle Melek Celâl 28 Nisan'a dek SSM’de ziyaret edilebilir
Unutulmuş Bir Cumhuriyet Kadını: Bütün Yönleriyle Melek Celâl sergisi arşivinden belgeler
Unutulmuş Bir Cumhuriyet Kadını: Bütün Yönleriyle Melek Celâl, 1924’te Galatasaray Sergileri’nde ilk nü eserleri gösteren, 1935’te ise ilk kişisel sergisini açan kadın sanatçı Melek Celâl’in hem hayatını hem sanatını ele alıyor. Sergi, çok yönlü üretim yapan sanatçının tablo ve eskizleri, Anadolu motiflerinden esinlenerek çizdiği desenleri, şehir planlama, hat sanatı ve Türk işlemeleri ile ilgili kaleme aldığı makaleleri, eleştirileri ve kitapları ile hayatına ışık tutan fotoğraflar, kartpostallar, hatıra yazıları ve mektupların bulunduğu zengin bir arşivden oluşuyor.
Melek Celâl, 19. yüzyılın sonunda Osmanlı İmparatorluğu’nda doğan ve hayatlarına Türkiye Cumhuriyeti’nde devam eden ilk modern sanatçı kuşağının öncü kadın temsilcilerinden. Sergi aynı zamanda her anlamda radikal değişikliklerden geçen bir ülkede bu modernleşme ve dönüşüm sürecinin nasıl yaşandığına dair ipuçlarını içeriyor. Erken Cumhuriyet döneminin pek çok sanatçısı gibi, Melek Celâl de İstanbul’da varlıklı bir Osmanlı ailesinin kültür birikimiyle yetişiyor. Melek Celâl’in hayatı, yalnızca bir dönemin unutulmuş bir ressamının hikayesini değil, aynı zamanda geç Osmanlı ve erken Cumhuriyet döneminin kültürel panoramasını da ortaya koyuyor.
“Melek Celâl sadece bir ressam ve heykeltraş değil, aynı zamanda yazar ve eleştirmen. Geleneksel Türk el sanatları ve hat sanatı hakkında yazdığı makaleler ve kitaplar, verdiği konferanslar, neredeyse sanatçı kimliğiyle yarışır niteliktedir. Melek, bir yönüyle Batı’ya bakarken bir yönüyle de Anadolu’ya dönen bir Cumhuriyet kadını”
Sakıp Sabancı Müzesi Müdürü Dr. Nazan Ölçer
Sakıp Sabancı Müzesi Müdürü Dr. Nazan Ölçer, Celâl’in eğitimli ve varlıklı bir aileye sahip olduğu için evinde iyi bir eğitim gördüğünü belirtiyor. İnâs Sanâyî-i Nefîse Mektebi ve Académie Julian’ın resmi kayıtlarında ismine rastlanmasa da bu okullarda konuk öğrenci olarak bulunduğunu, sık sık seyahatler gerçekleştirdiğini Paris’te dönemin önemli sanatçılarının atölyelerine devam etmiş olmasının muhtemel olduğunu da ekliyor. Nazan Ölçer, Celâl’in, Moda’da, yaşadığı ve kendi atölyesinin de bulunduğu Villa Wohl’da dönemin pek çok sanatçı ve aydınına ev sahipliği yaptığı, İstanbul’daki kültür ve sanat ortamında aktif bir rol oynadığı bilgisini de veriyor.
Unutulmuş Bir Cumhuriyet Kadını: Bütün Yönleriyle Melek Celâl sergisinden görüntüler
Sergi, Melek Celâl’in hayatını, kronolojik olarak, tematik başlıklı bilgi panoları kullanarak anlatıyor. İki gözüm, evladım Melek’im; Mademoiselle Melek Zia; Kızım Melek, sen niye resim yapmıyorsun; Melek’in Sanat Eğitimi; Melek Melek Koca Melek; Ressam Bayan Melek Celâl; Çok Aziz Melek Hanımefendi; Villa Wohl ve Ziyaretçileri; Melek’in Seyahatleri; Yenilik hiçbir vakit maziden habersiz olmak demek değildir; Melek’in Yayınları; Melek’in Son Yılları başlıklarındaki bilgi panoları üzerinden Melek'in hayatına ve sanatına dair geniş bir arşiv sunuyor.
Unutulmuş Bir Cumhuriyet Kadını: Bütün Yönleriyle Melek Celâl sergisinden görüntüler
Unutulmuş Bir Cumhuriyet Kadını: Bütün Yönleriyle Melek Celâl sergisi kapsamında hazırlanan akademik kaynak niteliğindeki katalogda ise Namık Sinan Turan, Gizem Tongo, Ahu Antmen, Nazan Bekiroğlu, Mehmet Samsakçı ve Ömer Faruk Şerifoğlu, Melek Celâl’in hayatını ve sanatını farklı açıdan değerlendirdi.
Sergi kapsamında 26 Ocak’ta gerçekleşecek Müzede An’da atölyesiyle 5-7 yaş aralığındaki çocuklar ve ebeyvenleri, Melek Celâl’in galeride yer alan farklı natürmort eserlerinin renk ve kompozisyonlarını keşfedecek.
Unutulmuş Bir Cumhuriyet Kadını: Bütün Yönleriyle Melek Celâl sergisi 28 Nisan 2024’e kadar, pazartesi hariç her gün 10.00 - 18.00 arasında SSM Galeri -2’de ziyaret edilebilir.