Genç sanatçılar dosyası kapsamında Ömür Kaya ile sanata bakışı ve kendi pratiği üzerine konuştuk
Ömür Kaya
Ömür Kaya Ağrı’da doğdu, 2008 yılında Çanakkale 18 Mart Üniversitesi Resim Bölümü’nü kazanıp 2013 yılında bu bölümden mezun oldu. Çalışmalarına belli bir süre ara verdikten sonra yağlı boya ve sulu boyayla kaldığı yerden devam etti. Doğa ve kadın bağlamında iklim krizinin yol açtığı tahribat üzerine çalışıyor. Dünyanın anti-demokratik eşitsizliklerini içeren ve ezici kötülüklerini eko-feminizme dayalı bir görüşle eserlerine aktarıyor.
Sanatı nasıl tanımlıyorsunuz?
Sanatın estetik kaygılarla yol alması gerektiği kimi anlayışlara göre şüphe götürmez bir gerçek olsa da sanat eseri, sanatın hayatla kurduğu ilişkiye dayalı olarak, politik olumsuzluklara, insan ve doğa hakları ihlallerine karşı muhalif bir dil geliştirebilir. İnsanın insanca yaşayabileceği bir ortamın hayalinin kurulup sanat eserine yansıtılmasıyla bu ortamın hayata geçebileceği de diğer bir gerçek. Aslında sanat her iki ihtimali de ele alınca hem politik hem estetik bir projedir.
Sanatla ne zaman karşılaştınız ve sanat hayatınıza nasıl dahil oldu?
Sanat entelektüel olmayı gerektiren bir etkinliktir. Kişinin, aydın olma, düşünsel yönden donanımlı olma ve kendini sorgulama gibi yükümlülükleri vardır. Sanat hep benimleydi ama içselleştirmem biraz zamanımı aldı. Dahil olma sürecim ise bir gün önünden geçtiğim ve hemen içine daldığım bir sanat atölyesinden etkilenmemle başladı.
Ömür Kaya, ÇOKTAN YOK-(UZ)…, 2021, Tuval üzerine sulu boya, 90x60 cm
İşlerinizde ne tür medyumlar kullanıyorsunuz ve bunları tercih etme sebepleriniz nelerdir?
Günümüzde sanat pratiği ve sanat nesnesi çoğunlukla medyum, teknoloji, bilişim ve sanat ilişkisi bağlamında ele alınmaya başlandı. Bu sadece sanat nesnesini değil, aynı zamanda kullanılan medyumu, malzemeyi, sanat nesnesinin sunumunu ve algılanışını da geleneksel alandan uzaklaştırıyor. Bu nedenle sanatımda kullandığım medyumlar geleneksel formlar dahilinde.
Sizi besleyen, ilham veren konular, isimler ve medyumlar nelerdir? Bunlar çalışmalarınıza nasıl yansıyor?
Gezegenimizdeki bitki ve hayvan çeşitliliğine, doğaya, kadına karşı oluşan tehdit unsurları çalışmalarımda ele aldığım başlıca konular. Yeni dünya büyük bir patlama ya da devrimle yaratılmayacak. Bu değişim ektiğimiz ufak tohumlarla gerçekleşecek ve ben de çalışmalarımla bir nebze de olsa buna katkıda bulunmayı umut ediyorum.
Sanatınızı aktarma sürecinde ve sonrasında nelerle karşılaşıyorsunuz? İşlerinizin ortaya çıkış sürecinde ve kişisel olarak veya grup içinde işlerinizi sergilerken ne tür olumlu ve olumsuz durumlarla karşılaşıyorsunuz? Bu süreçteki deneyimlerinizi bizimle paylaşabilir misiniz?
Yaratım sürecime ilişkin, aktarmak istediğim düşünceyi sanatçı merkezli mi yoksa toplum merkezli mi iletme çelişkisi yaşadığımı söyleyebilirim. Çünkü kimileri sanatı sanat yapan özellikleri yapıtın dış dünyayla olan ilişkilerinde arar, kimileri de yapıtı ortaya çıkaran sanatçıda arar. İşlerimin sergilendiği platformlardan çoğu zaman olumlu dönüşler alıyorum. Bence en önemli nokta da, eserle iletişime geçen izleyicinin aldığı hazzın ve mutluluğun yanında, eserin düşündüren ve sorgulatan boyutunun zihninde yer edinmesi.
Günümüzde sanat eserlerinin satın alınmasına dair oluşan finansal ortam, eserin sanatsal değerine bağlı değil,
bir statü göstergesi.
Sanatı parasal anlamda değerli kılan unsurlar neler olabilir? Genç bir sanatçı olarak çağdaş sanat piyasasına dair eleştirileriniz nelerdir?
Bir sanat eserine değer belirleme söz konusu olduğunda iki farklı anlayış karşımıza çıkıyor. Birinci anlayış “Her şey satılmakta ve alınmakta”, diğeri ise “Sanat ölümsüz ve ebedidir, bu yüzden değeri asla parayla ölçülemez” yönünde. Her iki anlayış da birbirleriyle çakışmadan ve birbirini engellemeden varlığını sürdürüyor.
Günümüzde sanat eserlerinin satın alınmasına dair oluşan finansal ortam, eserin sanatsal değerine bağlı değil, bir statü göstergesi. Sanatın bu nedenle tüketildiğine üzülerek tanık oluyorum.
Yakın zamanda gerçekleştireceğiniz sanatsal etkinlikler, üretmeyi planladığınız yeni bir seri, katılacağınız sergiler yahut başka planlarınız var mı?
Çalışmalarımın içerdiği muhtevadan yola çıkarak yeni çalışmalarım da yaşamdaki tercihlerimi ve deneyimlerimi yansıtmaya devam edecek. Şimdiye kadar karma sergilerde yer alma şansım oldu. Yeni projelerimle birlikte kişisel sergilerimin de olmasını umut ediyorum.