Kültür sanat alanında yürüttükleri kampanyalar, forumlar ve komisyonlarla tanıdığımız Buradan Nereye? oluşumunun kolaylaştırıcıları ile çalışmalarını ve amaçlarını konuştuk
Röportaj: Uğur Ugan
Oğul Arda Biçer, Forum 1, 18. İstanbul Bienali Vakası
Türkiye kültür-sanat ortamında süregelen ilişkiler ağını ve yapısal sorunları tartışmaya açan ve bu alanda değişimler yaratmayı amaçlayan Buradan Nereye? oluşumu birbirinden farklı yöntemlerle yürüttüğü çalışmalarına devam ediyor. 2024 Kasım ayında yerel yönetimlerin kültür politikalarını tartışmaya açan Müşterek Kültür kampanyasıyla adından söz ettiren oluşum forumlar, komisyonlar ve kampanyalarla beraber; örgütlü, müşterek, şeffaf, adil ve katılımcı bir kültür-sanat ortamı için bir çerçeve teklif ediyor.
Forumlarda ve komisyonlarda şeffaflık, hesap verebilirlik, emek, mobbing, güvencesizlik, kültür politikaları, bağımsızlık ve örgütlenme gibi pek çok başlığı ele alan oluşum bağımsız inisiyatifler ve kişilerin bir araya gelmesinden oluşuyor. 2024 Temmuz ayında kurulan Örgütlenme Komisyonu ile de kültür-sanat emekçilerinin örgütlenmesinde en işlevsel hukukî yapının ne olabileceği konusu üzerine çalışmalarını sürdüren komisyona konuyla ilgilenen herkes katılabiliyor.
Kampanyalarla ilgili aktif rol almak ve belirli alanlarda çalışmak isteyen herkesin buradannereye.org adresi üzerinden de katılım sağlayabileceği Buradan Nereye? oluşumunun kolaylaştırıcılarından Emre Erbirer, Fırat Yusuf Yılmaz, Hakan Akçura ve Saliha Yavuz ile çalışmalarını, yarattıkları etkiyi ve planlarını konuştuk.
Müşterek Kültür kampanyası ile adından söz ettiren Buradan Nereye? oluşumu geçen süre zarfında nasıl bir yol kat etti, kampanyanın etkileri bundan sonra yapılacaklar için yeni ilhamlar verdi mi?
Emre Erbirer: Buradan Nereye? son bir yılda düzenlediği forumlar, komisyonlarla yaptığı çalışmalar, ürettiği belgeler ve düzenlediği kampanyalar ile kültür-sanat alanında farklı bir çalışma, üretme ve örgütlenme modeli olabileceğini gösterdi. Müşterek Kültür kampanyası ile alanda önemli bir farkındalık yarattığımızı, ses çıkardığımızı ve görünmeyen özneleri veya boşlukları görünür kıldığımızı ve bazı şeyleri somut vakalar aracılığıyla tartışmanın faydasını gösterdiğimizi düşünüyorum. Bunun, bu alanda başka kampanyalara ilham vermesini umuyorum.
Hakan Akçura: Ayrıca, İstanbul’da ve diğer birçok ilde düzenlediğimiz forumlarda, uzundur özlenen şeffaf bir tartışma ve dayanışma kültürü yaşama geçti. Müşterek Kültür kampanyasının ve olası başka adımların sırtını dayadığı, beslendiği güç bu. Bu kendini oluşturan, dönüştüren yapının, kültür-sanat ortamının niteliğini yükseltecek, sorunlarını dile döküp, tartışacak ve çözümü için yollar gösterecek, gereken etkinlikleri ve yapıları oluşturacak ilhamı umarım hiç eksilmez.
Kültür sanat alanında örgütlenme konusunda nasıl bir olgunlaşma söz konusu, hedeflenen örgütlenme ağı için gelinen noktada nelerden söz edebilirsiniz?
Saliha Yavuz: Cumhuriyet öncesi dönemden bugüne kadar Türkiye’de kültür-sanat alanında örgütlenmenin kronolojisine baktığınızda bir olgunlaşma olduğundan söz etmek mümkünken, ülkenin politik ve toplumsal gündemi ile, bir o kadar da zor yol kat edildiğinin farkında olmak gerekiyor. Özellikle yakın geçmişte, 2000’lerin başından itibaren bir araya gelişler, oluşturulan topluluklar ve alanın sadece sanatçılar değil etrafındaki aktörlerle paylaşılıp, tartışıldığı bir ortama dönüşmüş olması umut vadediyor. Buradan Nereye?’nin Örgütlenme Komisyonu da bu geçmiş deneyimi gözeterek, yeni iletişim ve etkileşim yöntemlerinden ve kültür-sanat alanı dışındaki diğer alanlardan ve deneyimlerden de beslenerek bir yol haritası çiziyor.
Emre Erbirer: Örgütlenme Komisyonu olarak 2024 yılının Kasım ayının sonunda bir forum yaptık ve geniş katılım ile ihtiyaç, beklenti ve talepleri tartıştık. Şu anda örgütlenme sürecindeki temel beklentilerimizden yola çıkarak çalışma alanlarımızı, örgütlenme modelimizi, idari, finansal ve hukukî yapımızı oluşturmaya çalıştığımız çok tartışmalı ama bir o kadar da verimli bir süreçteyiz.
Hakan Akçura: Örgütlenme zeminimizin, kendine kültür-sanat emekçisi demekten gocunmayan her aktörü kapsayacak genişlikte olması hedefimiz ve bu bir ilk.
Müşterek Kültür yerel politikaları merkeze alıyordu, bunun yanı sıra şeffaflık, hesap verebilirlik, emek, mobbing, güvencesizlik gibi pek çok başlıkta çalışmalar yaptığınızı biliyoruz. Diğer başlıklarla ilgili de yakın zamanda yeni kampanyalarınız olacak mı?
Fırat Yusuf Yılmaz: Forumlarda ele alınan her konuyla ilgili ayrı bir kampanya olsa ne harika olurdu. Kampanya gelecekte tekrardan başvuracağımız bir söz çıkarma yöntemi gibi gözüküyor. Bir sonraki kampanya, kesin olmamakla birlikte, Etik Çalışma Esasları ve İlkeler Komisyonu’nun oluşturmakta olduğu belge üzerine olacak gibi gözüküyor.
Kültür aktörlerinin ve sanat bileşenlerinin bütünü düşünüldüğünde kültür emekçilerinin temel ihtiyaç ve beklentileri tam olarak neler ve siz bu konuda ne tip farkındalıklar üzerine çalışıyorsunuz?
Fırat Yusuf Yılmaz: Temel ihtiyaçları yazılı bir liste olarak sıralayabilmek için kapsamlı bir araştırma yapmak gerekir diye düşünüyorum. Buradan Nereye?’nin forumları daha çok ihtiyaç ve beklentileri sözlü olarak paylaşmak kısmıyla ilgilenen bir format. Bu sebeple, ancak forumların ve forumlarda söz alanların sayısı arttıkça temel ihtiyaçları madde madde saptamaya biraz daha yaklaşabileceğiz. Bununla birlikte gelecekte, forumlar aracılığıyla ortaya çıkacak temel beklentileri baz alıp kampanyalar, politika belgeleri, sahada gösterilebilecek dayanışma örnekleri ve belki de boykot çağrıları gibi aksiyonlarla farkındalık yaratılabilir bence.
Saliha Yavuz: Sanırım öncelikle Buradan Nereye? olarak her yerde de paylaştığımız üzere öncelikle örgütlü, müşterek, şeffaf, adil ve katılımcı bir kültür-sanat ortamına ihtiyacı var bileşenlerin ve aktörlerin. Bugün ödenekli tiyatrolardan özel tiyatrolara, bağımsız performans alanlarına, galeriler ya da inisiyatiflere, müzelere baktığınız tüm inşa eden, içinde üreten ve çalışanların sosyal güvence ile adil ve şeffaf bir alana ihtiyacı olduğunu söyleyebiliriz diye düşünüyorum. Bugün üniversitelerin sanat bölümlerinden mezun olanların hukukî haklarını bilmeye ihtiyaç duyduklarını, yaşama dair temel ihtiyaçlarını karşılayabilecekleri bir çalışma alanını nasıl oluşturabilecekleri üzerine düşünen, öneriler sunan bir sisteme dair beklentiler var diye de kişisel deneyimlerinden yola çıkarak söyleyebilirim.
Cemile Çolak, Forum 11, Kültür-Sanat Alanında Örgütlenme, İhtiyaçlar, Beklentiler ve Talepler
Kültür dünyasını denetleyen bir otoriteye ihtiyaç var mı ve Buradan Nereye? oluşumu sizce bu denetimin neresinde duruyor?
Emre Erbirer: Kültür-sanat alanını denetleyen bir otorite yerine, alanın öznelerini tanıyan, ihtiyaçlarını bilen veya anlamaya çalışan, hak temelli yaklaşan, eşitlikler kuran, hemzemin modeller yaratan bir arayüze ve sisteme ihtiyaç var. Bu arayüz ve sistemin, mevcut yapısı ile Kültür ve Turizm Bakanlığı olmadığı kesin.
Fırat Yusuf Yılmaz: Denetim ve otorite bence de çok tehlikeli kelimeler fakat burada içinde emek sarf ettiğimiz alanın çoğunlukla dağınık, güvencesiz ve standartlar oluşturması zor bir zeminde bulunduğunu hatırlamak da bir o kadar önemli. Tam da buradan hareketle, Buradan Nereye?’yi taş üstüne taş koyabilmemizi sağlayacak anonim bir arayüz olarak konumlandırıyorum. Denetim yerine kolektif taleplerimiz ve beklentilerimiz söz konusu olduğunda birbirimizi ve belirleyeceğimiz standartları kolladığımız bir sistem olabilir belki.
Hakan Akçura: Ne merkezî iktidar, ne de yerel yönetimlerce desteklenmeyen kültür-sanat alanının, bu ve diğer güç odaklarınca denetlenmeye değil, desteklenmeye, özgürleşmeye, var olan ve gündeme gelebilecek her olumsuzluğa karşı örgütlü, niteliği yüksek bir dayanışma ağı kurmaya ihtiyacı var.
İkra Nur Doğrudil, Forum 10, Ankara'da Kültür-Sanat Emeği
Buradan Nereye? gibi oluşumların sanat dünyasında olası faydaları üzerine neler söylemek istersiniz?
Emre Erbirer: Umut ve heyecan yaratması, farkındalık oluşturması ve alternatifleri ve radikalleri, sistemi değiştirebilen ve dönüştürebilen, sistemin çarklarını döndürmek yerine çarklara gerektiğinde çelme takan kişiler olarak kutlaması.
Fırat Yusuf Yılmaz: Kültür-sanat alanındaki öznelerin birlikte tartışılabilmesi için bir platform sağlaması açısından faydalı olduğunu düşünüyorum. Aynı zamanda, örgütlenme ve müşterek bir biçimde ses çıkarabilme kasımızı geliştirdiği kanısındayım. Ses çıkarmakla birlikte, bir başkasını dinlemeyi ve empati yapmayı yeniden ve yeniden birbirimizden talep edebileceğimiz oluşumlara ihtiyacımız var.
Saliha Yavuz: Bu alanda yalnız olmadığınızı hatırlatıyor olması çok kıymetli bence. Yöntemlere ya da yollara dair aynı görüşte olmadığınız ama niyette ortaklaştığınız insanlarla bir araya gelmek, heyecanlanmak, birlikte hareket edebilmenin yollarını bulmak çok önemli. Çünkü her şey birlikte hareket edebilmekle başlıyor.
*Buradan Nereye?, bağımsız inisiyatif ve kişilerin bir araya gelerek kurdukları heterojen bir oluşumdur. Yukarıdaki sorulara cevap veren kişiler Buradan Nereye?’nin sadece bir kısmını oluşturur ve sorulan sorulara oluşumun müşterek zeminiyle bağlantılı olacak şekilde kendi bireysel yanıtlarını vermişlerdir. Buradan Nereye?, tek bir perspektifin yeterli ve uygun olmayacağı içerikler dışında anonim ve kolektif ortak imzasını kullanır.
Comments