Protocinema, 23 Şubat – 23 Mart 2019 tarihleri arasında yeni sergisi “peers at httpdot.net”’in blokchain is… / …for nothing'i Atina'da sanatçı inisiyatifi Aetopoulos'un mekanında sunuyor
Protocinema, “peers at httpdot.net”’in blokchain is… / …for nothing ( blokzinciri… / …hiç uğruna) isimli sergisini Atina, Yunanistan’da bir sanatçı inisyatifi olan Aetopoulos’ta sunuyor. Sergi, blokzinciri (blockchain) mantığını sanat kuramlarına ve özellikle sanat nesnesinin maddeden bağımsızlaşması düşüncesine uygulayan yeni üretilmiş yapıtlardan oluşuyor. Sanat Yapıtının Maddeden Bağımsızlaşması (The Dematerialization of Art, 1968), isimli makalede Lucy Lippard ve John Chandler şu sonuca varmışlardır: “‘hiçbir şey’in daha ne kadar az olabileceğini hala bilmiyoruz. Siyah resimler, beyaz resimler, ışık hüzmeleri, saydam film, sessiz konserler, görünmez heykel ve yukarıda sözü geçen diğer tüm projelerden herhangi biri ile nihai bir sıfır noktasına ulaşıldı mı? Bu pek mümkün görünmüyor.” blockchain is… / …for nothing ( blokzinciri… / …hiç uğruna) sergisi blokzincirinin bir gün imkansızı mümkün kılacağına dair iyimser düşünce ile henüz bunun gerçekleşeceğine dair ortada bir kanıt olmayışı arasındaki uyumsuzluğa bakıyor. Sergideki işler blokzincirinin üç temel özelliğini araştırıyor: kriptografik özüt fonksiyonları (cryptographic hash functions), dijital imzalar (digital signatures) ve işin kanıtı (proof-of-work). Bu üç özellik ve kavramsal sanatın bazı nitelikleri arasında bir diyalog önermesiyle, umut ve şüphe arasındaki zamansız çatışma yeni bir dil üzerinden ifade buluyor. “peers at httpdot.net” sergi mekanının tüm duvarlarını kaplayan projeksiyonlar ile birbirinden bağımsız beş iş ve bir ses yerleştirmesi sergileyecek. Gösterilen ilk iş, “blockchain is…” (2019), binden fazla web sayfasından toplanmış ve "blockchain is" (“blokzinciri…['dır]”) ifadesini barındıran cümlelerden oluşan tek kanallı bir video yerleştirmesi. İnterneti betimlemeye çalışan erken dönem denemeleri anımsatan bu cümleler, insanların blokzincirini nasıl anladıkları, betimledikleri ve yorumladıklarına ilişkin genel bir görünüm sağlıyor. Beş işin projeksiyonlarıyla tamamen kaplanan bu mekan fiziksel olarak bir zihnin veya bir bilgisayarın içindeki veri sağanağına tutulma duygusu yaratıyor. Bir ses işi olan “blockchain will” (2019) ise yine binden fazla web sayfasından toplanmış, farklı motivasyonlara sahip farklı insanların blokzincirinii tanımlamaya ve ona dair kişisel görüşlerini ve beklentilerini ifade etmeye çalışırken kurdukları, geleceğe dair cümlelerden oluşuyor. Maddeden bağımsızlaşmış sanat yapıtı arayışının en ileri noktasında yer alan ve sergideki sanatçılardan birinin “the artist” (sanatçı) rumuzu ile dijital olarak imzaladığı “hiçbir şey” ("nothing", 2019), gerçekten de hiçbir şey. Blokzinciri teknolojisi var olmayan bir şeyin dijital olarak teyit edilebilmesini mümkün kılabilir mi? “hiçbir şey”, hiçbir şeyin the artist rumuzlu sanatçıya ait bir sanat yapıtı olduğunu hayal etmekle kalmıyor, bunu aynı zamanda kanıtlıyor. Bu yapıtın özgünlüğü, herhangi bir sha-256 kriptografik özüt hesaplayıcısına hiçbir giriş sağlamayarak hesaplattırılacak değeri, yapıtın özgünlük belgesinde verilen değerle karşılaştırarak kontrol edilebilir. Özgünlük belgesinde yer alan ifade İngilizce'de iki anlamda okunabilir: "Bu belge nothing'in the artist'in orijinal bir sanat yapıtı olduğunu tasdik eder" veya "Bu belge hiçbir şeyin sanatçının orijinal bir sanat yapıtı olmadığını tasdik eder". Sergi, blokzinciri teknolojisi üzerinden yeni bir dil olasılığını ve bu söylemin sanat ve hayata nasıl uygulanabileceğini araştırıyor. Barındırdığı çelişkilere ve günümüzde hızla değişen küresel koşullara rağmen bu önemli olasılık iyi bir zamanda ortaya çıkar. Blokzincirinin evrimi, sanatın maddeselliğine ilişkin düşüncelerimizin değişimi için ve henüz hayal edilemeyen bu düşünce biçiminin de ötesinde yatan başka olasılıklar için heyecan verici bir potansiyel taşır. httpdot.net 2009’da bir araya gelmeye başlayan, özgür kültürün eşdüzey bireylerinin (peers of free culture) bağlantı noktasıdır. httpdot.net’teki eşdüzey bireylerin (peers) yapıtları bilişim teknolojilerinin politikası üzerine düşünmek için güncel sanatın diline yaslanır. Yapıtlarının niteliğini çoklu olanın ve gayrı olanın, "yok" ve "çok"un estetiği belirler. httpdot.net’teki eşdüzey bireylerin (peers) tüm yapıtları özgür kültür yapıtlarıdır; herkesin onları temellük ederek yeni yapıtlar üretmesini ve birer eşdüzey birey olmalarını teşvik ederler. Farklı isimler altında gerçekleştirmiş oldukları sergileri arasında Fulya Erdemci küratörlüğündeki 13. İstanbul Bienali: Anne Ben Barbar mıyım?; Contemporary art is for artists, solo sergi BOEM*, Viyana, Avusturya ve .intuitions_, solo sergi, Apartman Projesi, Berlin, Almanya bulunur (tümü 2013).