Sarı Denizaltı Sanat İnisiyatifi’nin Yücel Tunca tarafından hazırlanan yeni projesi Sinema Bergama, 25 Haziran Cuma gününden itibaren, sinemabergama.com adresinde yayınlanıyor. Çalışma, toplumların, sosyal ve kültürel değişiminin dinamiklerinden olan sinemanın, yerel anlamda kent belleğinin oluşumuna katkısını Bergama pratiği üzerinden görünür kılmayı amaçlıyor
Şen Sineması, Fotoğraf: Yücel Tunca, 2019
Yücel Tunca’nın web belgeseli olarak kurguladığı Sinema Bergama, 1925 yılından günümüze, Bergama’nın sosyal, kültürel ve siyasi hayatına, sinemalar üzerinden odaklanıyor. Yaklaşık 100 yıllık bir süreçte kent merkezinde faaliyet göstermiş 29 yazlık ve kışlık sinemanın, birer hafıza mekânı olarak ele alındığı; işletmeci, çalışan ve izleyici konumundaki 55 kişi ile yapılan görüşmeler ve fotoğraf çekimleriyle ana ekseni oluşturulan web belgeselinde, gösterim ve seyir pratiklerinin yanı sıra Bergama’da çekilen filmlere, buradan yetişen sinema emekçilerine kadar toplumsal hayatın detaylarına geniş yer ayrılıyor. Sinema Bergama, sözlü tarih, arşiv taraması, fotoğraf ve video çalışmalarının yanı sıra belgesel için üretilen müzikler ve illüstrasyonlarla izleyiciye farklı bir deneyim imkânı tanıyor.
Resmi tarih yazımlarının hiyerarşik yapısına mesafeli duran Sinema Bergama belgeseli, gündelik hayatın nabzını tutarak, yaşayan bir kentin devinim halindeki atmosferini yansıtıyor. Belgesel, Pergamon’un antik tiyatrolarında gelişen seyir kültürünün izlerini; "palamut deposu"ndan dönüştürülmüş geçmişin sinema salonlarından, günümüzün yeni nesil cep sinemalarına kadar takip ediyor. Çalışma, toplumların, sosyal ve kültürel değişiminin dinamiklerinden olan sinemanın, yerel anlamda kent belleğinin oluşumuna katkısını Bergama pratiği üzerinden görünür kılmayı amaçlıyor ve evrensel kültür değerlerinin yereldeki karşılıklarına işaret etmeyi; izleyici/okuyucuyu toplumsal yapıların değişim süreçleri üzerine düşündürmeyi hedefliyor. Sinema Bergama, hatırlamanın ve hatırda tutmanın, geleceğin inşasındaki önemine vurgu yapıyor.
Solda: Osman Bayatlı (en solda) eşliğinde Bergama'da bir film çekimi. Fotoğraf: Kermeslerle Bergama'nın Yakın Tarihi / Eyüp Eriş kitabından.
Sağda: Şen Sineması'nına yakın zamana kadar kullanılmış sinema makinelerinden biri, Fotoğraf: Yücel Tunca
Kent merkezindeki sinemalar ve köy sinemaları olmak üzere iki ana bölüm biçiminde kurgulanan Sinema Bergama’nın 2018 yılının sonunda başlanan ilk bölümünün araştırma, fotoğraflama ve yazım çalışmaları, Covid-19 pandemisinin olumsuz etkileri nedeniyle 2021’de tamamlandı. Web belgeselinin müziklerini Onur Meriç Tunca, Serkan Karaman ve Volkan Karaman yaptı. İllüstrasyonları Nermin Yağmur Erman tarafından çizilen çalışmanın yerel ilişkiler danışmanlığını ise Nejat Simit üstlendi. Web sitesini Günseli Baki ve Yücel Tunca’nın tasarladığı çalışmada birçok kişi ve kurumun arşivindeki görsellere ve belgelere yer verildi.
Bir sinema filminin salonlardaki gösterimine gönderme yapacak biçimde kurgulanan web belgeseli, İlk Yarı, Antrakt ve İkinci Yarı bölümlerinden oluşuyor. Belgeselde ayrıca Sinema Bergama Rehberi adıyla kişiler, yerler ve olaylar rehberi de bulunuyor.
Bergama’nın ilk sinema işletmecisi Bolşevik Cavid Bey'e (Cavit Gizer) ithaf edilen Sinema Bergama’nın ikinci kısmını oluşturan Bergama Köy Sinemaları projesinin ise 2023 yılında yayınlanması planlanıyor.