Ertelenen tarihiyle 22 Mayıs-21 Kasım 2021 tarihleri arasında Birlikte Nasıl Yaşayacağız? temasıyla, Hashim Sarkis küratörlüğünde düzenlenecek olan 17. Venedik Bienali Uluslararası Mimarlık Sergisi’nin, Türkiye Pavyonu’nda sunulacak Neyran Turan küratörlüğündeki Ölçü Olarak Mimarlık projesinin web sitesi açıldı
NEMESSTUDIO ve Ölçü Olarak Mimarlık küratöryel ekibi, Arka Fon Üzerinde, 2020
İstanbul Kültür Sanat Vakfı’nın (İKSV) koordinasyonunu yürüttüğü, Schüco Türkiye ve VitrA’nın eş sponsorluğunda ve TC Kültür ve Turizm Bakanlığı katkılarıyla 17. Uluslararası Mimarlık Sergisi'nde bir yerleştirme, web yayını ve hikâye anlatımı aracılığıyla sunulan Türkiye Pavyonu projesi, Ölçü Olarak Mimarlık’ın turkiyepavyonu21.iksv.org adresinden erişilebilen web sitesinde küratöryel ekibi ve davet edilen katılımcılar tarafından sunulan içeriklerin 2021 yılı boyunca düzenli aralıklarla yayımlanması planlanıyor.
“Mevcut iklim krizinin ışığında mimarlık, çevrecilik ve teknolojik determinizmin ötesinde farklı diyaloglara olanak tanıyacak alternatif bir çevre ve gezegen tasavvuruna ne gibi katkılar sunabilir?”; “Tasarımın rolünü basitçe iklim değişikliği sorununa çözüm üretmeye indirgemek yerine mimarlığı çevrenin yeniden tahayyül edildiği bir ölçü olarak düşünebilir miyiz?” sorularından yola çıkan proje, iklim değişikliğinin yenilenmiş bir mimari bakış gerektiren kültürel ve politik bir fikir olduğunu öne sürüyor.
İlk bakışta sıradan gibi görünen mimari inşa manzaraları ve sahalarının politik boyutuna ve nüanslarına odaklanan proje, bunu yaparken Türkiye sınırları içinde ve dışında kalan maden çıkarım coğrafyaları, tedarik zincirleri, bakım ve onarım süreçleri gibi gezegensel suretleriyle yan yana getiriyor ve iklim değişikliği bağlamında, mimariyi, Dünya'da edindiğimiz yere ve birlikte yaşadıklarımızla ilişkili rolümüze değer biçmeye yardımcı olabilecek alternatif bir gezegensel tahayyülü harekete geçirecek bir ölçü olarak konumlandırıyor: Mimarlar olarak, diğer disiplin ve çalışma alanlarından aktörler ile; bir tür olarak ise insandan-daha-fazlası-olan diğerleri ile yan yana oturtuyor.
Neyran Turan'ın Architecture as Measure (2020) kitabından
Serginin küratörü Neyran Turan'ın yeni yayımlanan İngilizce kitabı Architecture as Measure (Ölçü Olarak Mimarlık)'ı (New York ve Barselona: Actar Publishers, 2020) teorik bir çıkış noktası olarak ele alan sergi, bu çeşit tahayyüllerin okunabileceği bir ölçü olarak mimarlık üzerine düşünmeye davet ediyor. Turan'ın kitabında da ayrıntılandırdığı gibi, sergide “ölçü" teriminin birbirini tamamlayan iki tanımına atıfta bulunuyoruz: “Bir şeyi ölçmek, hem bir aracın yardımıyla onun değerini saptamak hem de içe doğru odaklanarak onu enine boyuna incelemek, mütalâa etmek. Mimarlığın iç işleyişlerinin politiğine ve nüanslarına yönelik bu alternatif bakışın alışılagelmedik çevresel tahayyülleri tetikleyen derin etkileri olabilir. Örneğin; mimari sözleşmelerimizi, imar kanunlarımızı, teknik standartlarımızı, şartnâmelerimizi veya maden çıkarımının, tedarik zincirlerinin, inşaat montajlarının, emek gücünün, bakım-onarımın ya da teftişin teamüllerini düşünün. Tüm bu bileşenler ve çok daha fazlası, yalnızca mimarlığın fiziksel pratiğinde derin izler bırakmıyor, aynı zamanda çok daha geniş bir düzeyde mimarlık için ‘çevre’nin ne olduğuna ilişkin değer ve varsayımlarımızı da yansıtıyor. Başka bir deyişle mimarlığın tanıdık iç tahayyülü, onun gezegensel dışarı imgesinin bir izdüşümünden ibaret.”
Evrak İşleri, Kesitler, Söyleşiler ve Makaleler
Serginin fiziksel bileşeni, çeşitli mimari sahalara odaklanan dört diyoramadan oluşuyor. Sergi, yerleştirmeye ek olarak ana yayın platformu işlevi gören web sitesine uzanıyor. Evrak İşleri, Kesitler, Söyleşiler ve Makaleler olmak üzere çeşitli konu başlıklarına dört ana formatta odaklanan web sitesi, pavyonun küratöryel ekibi ve katkı sunan davetlilerden içerikler sunarken, bu içeriklerin bienal süresince belirli aralıklarla yayımlanması planlanıyor.
Evrak İşleri bölümü, serginin çıkarım, bakım-onarım, lojistik ve inşaat protokollerini faaliyete döken ve normalleştiren mimari evrak bürokrasisine dair araştırma bulgularını geniş bir yelpazede, küratöryel ekip ve davetli katılımcılar tarafından derlenen içerikleriyle ortaya koyuyor. Kesitler bölümü, çizimler ve hikâye anlatımı yoluyla, Türkiye'de seçili bir dizi sahada ortaya çıkan çevresel şaibelere odaklanıyor. Mimari ve gezegensel, insan ve insandan-daha-fazla, mitik ve gündelik olanları karşı karşıya getiren Kesitler bölümü, sergi bünyesindeki bazı içerikleri yeniden sahneliyor. Söyleşiler ve Makaleler bölümleri ise serginin temalarıyla bağlantılı davetli katkılara yer veriyor.
Ölçü Olarak Mimarlık projesi küratöryel ekibi: Neyran Turan, Melis Uğurlu, Betsy Clifton, E. Ece Emanetoğlu, Samet Mor ve Ian Erickson
2014'te mimar ve küratör Murat Tabanlıoğlu ve proje koordinatörü Pelin Derviş’in, sergi ekibinde yer alan Ali Taptık, Alper Derinboğaz, Candaş Şişman, Metehan Özcan ve Serkan Taycan’la beraber hazırladığı Places of Memory (Hafıza Mekânları) başlıklı projeye, 2016'da Feride Çiçekoğlu, Mehmet V. Kütükçüoğlu ve Ertuğ Uçar’ın küratörlüğündeki Darzanà projesine yer veren, 2018'de ise Kerem Piker'in küratörlüğünde, Cansu Cürgen, Yelta Köm, Nizam Onur Sönmez, Yağız Söylev ve Erdem Tüzün'ün küratör yardımcısı olarak yer aldığı Vardiya projesiyle geniş katılımlı bir buluşma, karşılaşma ve mimari üretim alanı sunan Venedik Mimarlık Bienali Türkiye Pavyonu'nun önümüzdeki yıl ev sahipliği yapacağı Neyran Turan’ın ana, E. Ece Emanetoğlu, Melis Uğurlu, Betsy Clifton, Samet Mor ve Ian Erickson’ın yardımcı küratörlüğündeki Ölçü Olarak Mimarlık projesi, gündelik ve gezegensel arasındaki dolaşık ilişkiyi odağına alırken, mimarlığın dünyayla olan ilişkisinde katkısız bir sanıktan öte, daha aktif bir rol alarak konumlandığı başka bir rota öneriyor.