Salt’ın yeni sergisi Türkiye’de Mimarlık Eğitimi: 18. Yüzyıldan Günümüze Kurumsallaşma Eşikleri, Türkiye'de mimarlık eğitiminin tarihine ışık tutarken günümüzdeki akademik sahneyi de güncel yaşamın seyri üzerinden irdeliyor
İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi’nde bir proje dersi jürisi, 1980’ler Salt Araştırma, Harika-Kemali Söylemezoğlu Arşivi
Askerlik ve mühendislikle bütünleşik tek bir okulla başlayan mimarlık eğitimi, günümüzde Türkiye genelinde yüzü aşkın okula yayılıyor. Bu akademik manzarayı irdeleyen Türkiye’de Mimarlık Eğitimi: 18. Yüzyıldan Günümüze Kurumsallaşma Eşikleri, 31 Mart 2024 tarihine Salt Galata’da ziyaret edilebilir.
Sergi, mimarlık eğitiminin yıllar içindeki değişimine ışık tutuyor ve şu anki eğitim şeklinin de gündelik yaşam içindeki seyrini anlatmayı amaçlıyor. Okulların fiziksel çevresi, öğretim üyesi ve öğrenci yaşamı, çalışma koşulları, yaşanan çalkantı ve huzursuzluklar, ülkenin mimari üretimine yapılan katkılar, açılım imkânları ve tıkanıklıklar üzerinden bir mimarlık eğitimi okuması gerçekleştiriyor.
The Getty Foundation’ın Keeping It Modern programı kapsamında ODTÜ Mimarlık Fakültesi için derlenen arşivden: Prof. Frederick Alois “Fritz” Janeba (1905-1983), Temel Tasarım dersi jürisinde, 1965
“Mimarların okullu olması”nın tarihinde Türkiye diğer ülkelere kıyasla erkenci sayılabilir. Okullaşma öncesinde mimarlık, dünyanın her yerinde olduğu gibi Türkiye’de de, doğrudan mesleki pratik içinde çalışarak ve inşai etkinlik yaparak öğrenilirdi. Mesleki pratiğin tarihçesi Hendese Odası’nın (Hendesehâne) 1775’teki kuruluşundan başladı ve günümüze kadar kesintisiz ilerledi. Bu tarihçe içerisinde ilk mühendisler istihkâm ve kentsel savunma donatıları yapan asker-mimarlar olarak yetiştirildi. Söz konusu askerlik ve mühendislik öğretimiyle bütünleşik erken dönem, 1883’te Sanâyi-i Nefîse Mekteb-i Âlîsi’nde özgülleşmiş mimarlık öğretiminin başlamasına dek devam etti. Cumhuriyet dönemine kadar “fenn-i mimari” dersleri okutulan Harbiye de uzun süre bir tür mimarlık okulu olarak işlev gördü; özellikle taşrada yönetimin ihtiyaç duyduğu pek çok yapı subaylar tarafından tasarlandı. Zaman içerisinde, her yerde olduğu gibi, Türkiye’de de askerlik-mühendislik-mimarlık çözülmesi yaşandı. Ardından mimarlık eğitiminde yaşamsal önemi olmasına karşın eğitimin günümüze kadar gelen tasarım sektöründen kopuşu başladı.
Fazıl Saffet Aysu’nun İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi’ndeki bir öğrencilik çalışması Salt Araştırma, Fazıl Saffet Aysu Arşivi
Uğur Tanyeli, Arzu Erdem ve Esra Kahveci tarafından programlanan sergi, Salt ekibinden Orkun Dayıoğlu ve Eylül Şenses tarafından hazırlandı. 31 Mart 2024 tarihine Salt Galata’da ziyaret edilebilecek sergiye eşlik edecek kamu programları Salt'ın İnternet sitesi ve Salt’ın sosyal medya kanallarında duyurulacak.
