a’21, amberNetworkFestival, 18 Mayıs 2021’e dek çok merkezli ve çevrimiçi olarak, dijital sonrası cehalet temasıyla Oyoun (Berlin) yapımcılığında amberPlatform (İstanbul) iş birliğiyle, Darağaç (İzmir), New Media Society (Tahran), DAH Project (Şiraz), KounAktif (Kazablanka), BAAB (Hartum), Shahraban (Baalbek), Bishkek Contemporary (Bişkek), CFW (Tunus) ve ADEF’in (Kahire, Berlin) katılımları ve Berlin Senatosu Hauptstadtkulturfond’un finansmanıyla bu hafta başlıyor
Yazı: Ceylan Önalp
Çok merkezli, çevrimiçi bir festival olarak tasarlanan a’21, amberNetworkFestival, sanatçılarla ve ağ üyeleriyle olan çalışmalarına başladı. Festival süresince gerçekleşecek tüm etkinler, festivalin Facebook sayfası üzerinden takip edilebilirken; programın detaylarına ve önümüzdeki günlerde başlayacak olan atölyelere ambernetworkfestival.org adresi üzerinden ulaşılabiliyor.
•••
Teknolojiyi bir anlatım aracı olarak kullanan sanatsal çalışmaları bir araya getiren amberFestival, 2007 yılında bu yana birçok farklı alt yapıdan kişiyi bir araya getiriyor. Ekmel Ertan’ın inisiyatifiyle bir grup farklı disiplinlerden sanatçı ve akademisyen bir araya gelip Beden İşlemsel Sanatlar Derneği’ni (BİS) de o sene kuruyorlar. Yine aynı dönemde, Kasım ayında, ilk amberFestival Ekmel Ertan, Nafiz Akşehirlioğlu ve Özlem Alkış tarafından gerçekleştiriliyor.
Festivalin kurucu küratörü Ekmel Ertan’ın 2012 yılında Ocak ayınca Art Unlimited’a verdiği röportajda kendisine “festival için ne zaman ve nasıl bir hedefle yola çıktınız?” sorusu yöneltildiğinde şöyle diyor;
“BİS yeni medya sanatçılarına, sanat ve teknoloji kesişiminde çalışanlara düşünsel ve uygulayımsal bir zemin yaratmak amacıyla yola çıktı. Teknolojinin sanatsal bir ifade aracı olarak etkin ve yaygın biçimde kullanılmasına ön ayak olmak, bu konuda araştırma ve üretim yapmak, uluslararası ölçekte bu alanda çalışanları bir araya getirerek bilgi ve deneyim aktarımını sağlamak ve işbirliklerine zemin yaratmak hedeflerimizdi. Teknoloji yaşamımızı en hızlı ve etkin biçimde dönüştüren araçlardan biri, öte yandan farkında olmazsanız, teknoloji kullanıcısını araçsallaştıran bir araç! Bizim hedefimiz bu farkındalığı yaratmak; teknoloji algısını dönüştürerek, özellikle genç kuşakları, verili teknolojileri kullanan tüketiciler değil, teknolojiye müdahale edebilen, onu daha iyi ve daha adil bir yaşamın aracı kılabilecek algı ve beceriye sahip bireylere dönüştürmek. Bugünün karmaşık dünyasının dönemine özgü problemlerini bugünün teknolojilerini kullanmadan yorumlayabilmek, sanatsal bir ifadeye dönüştürmek neredeyse imkânsız. Bunun için de festival ve konferansla ve yürüttüğümüz diğer projelerle sanat ve teknoloji alanının gelişmesi ve genişlemesi, bu alandaki üretimin ve tartışmanın çoğalması için çalışıyoruz.”
Festivalin kısa tarihine dönersek, kurulduktan bir sene sonra kendi içinde yeni bir oluşumla amberNetwork köklenirken, festival programı dahilindeki seminerlerin birleşerek oluşturduğu amberConference da ayrıca faaliyet göstermeye başlıyor. Festivalin ana amaçlarından birisi kendi coğrafyamıza bakıp etrafımızda olup bitenleri farklı bir bakış açıyla mercek altına almak denebilir.
Ekmel Ertan, 2013 yılında verdiği başka bir röportajda* festivalin şekillenmesini net bir biçimde anlatıyor:
“amberPlatform 2008 yılında faaliyetlerinin üçüncü ayağı olarak amberNetwork’ü kurdu. Filistin, Lübnan, İran, Kırgızistan, Ermenistan, Gürcistan gibi Kafkas ülkeleri, Türki Cumhuriyetler ve Orta Doğu ülkelerini odağına alan bu network Avrupa ülkelerini de dahil ederek Sanat ve Teknoloji kesişiminde çalışan sanatçı, sanat yöneticisi ve kurumlardan oluşan geniş bir ağ oluşturmaya çalışıyor. amberPlatform 2008’den beridir birçok, çok ortaklı Avrupa Projesi'nin de ortağı oldu. Yeni teknolojiler, sanat ve toplum üçgenindeki bu projelerde birçok etkinlik gerçekleştirildi. amberPlatform şu anda ortağı olduğu diğer projelerin yanı sıra kendi yönettiği dört ortaklı Hybri-City: Bir Arayüz Olarak Şehir projesini yürütüyor. amberPlatform 2012 Eylül ayında 13 Türkiyeli sanatçının katılımıyla Hollanda’nın Den Haag kentinde Müşterekler Zamanı: Türkiye’den Yeni Medya Sanatı başlıklı bir sergi gerçekleştirdi. Avusturya ve Almanya’da da Türkiye’den yeni medya işlerini örnekleyen sergiler açtık. Dolayısıyla uluslararası sergi, festival ve konferansın düzenlenmesinden, araştırma projelerinin yürütülmesine, network çalışmalarından sanatsal iş üretimine geniş bir yelpazede hedeflerimize ulaşmaya çalışıyoruz.” Zira 2015 yılındaki organizasyonda alışılan merkezi kürasyon teknikleri yerine yeni bir iş birliği içinde sürdürülebilir, katılımcı, açık ve ortak bir çatı altında birleştirici özellikler taşıyan bir festival formatı tercih edilmişti.
Kendi bünyesindeki değişim ve gelişim süreçlerini her zaman devam ettiren amberNetworkFestival, bu sene var olan salgın koşullarına uyumlanarak her şeyin çevrimiçi mecralarda yer alacağı bir formata dönüşüm sürecinde 10 Mart-18 Mayıs 2021 tarihleri arasında Oyoun ve amberPlatform, Darağaç, New Media Society, DAH Project, KounAktif, BAAB, Shahraban, Bishkek Contemporary, CFW ve ADEF iş birliği ile gerçekleşiyor.
Bu oluşum hem ülkelerarası eş-kürasyon olanağıyla hem de festivale katılan sanatçıların amberLab adı altında kolektif bir platform ortamında bir araya gelip birlikte çalışıp, düşünerek ortak üretimleri hayata geçirebilecekleri bir gerçeklik sunuyor. Aslında bütün bu bileşenler bir araya geldiğinde çalışmaların dokümanları ve festival sonunda yapılacak sergi, fizikî hayatla sanal gerçekliklerin buluştuğu hibrit bir dışa vurumu da öngörüyor. Daha net konuşmak gerekirse, a’21, ağ üyelerinin kürasyonunu yaptığı içeriğin yanı sıra festivalin ilk yarısında yer alacak olan LAB ağ üyelerinin davet ettiği sanatçıların katılımıyla canlı bir üretim süreci olarak festivalin merkezine yerleşiyor. LAB, 10 Mart-18 Nisan 2021 tarihleri arasında amberNetworkFestival’in ilk bölümü olacak. amberNetworkFestival, LAB’nin ardından etkinlikler, 18 Mayıs 2021’e kadar LAB’nin çıktılarının ve sürecin paylaşılacağı Oyoun’daki sergiyle devam edecek.
Festivalle ilgili oluşumu tek cümlede anlatmak gerekirse,
amberNetworkFestival, diğer adıyla a’21, amberPlatform tarafından 2007-2015 arasında İstanbul’da gerçekleştirilen amberFestival’in tasarımı. Sanat yönetmenliğini ve küratörlüğünü üstelenen Ekmel Ertan’a eş küratörler Christoph Wachter & Mathias Jud ve Nina Martin ortaklık ediyor.
amberNetwork küratörleriyse sırasıyla, amberPlatform (İstanbul, Türkiye) adına Ebru Yetişkin, New Media Society temsilen Amirali Ghasemi (Tahran, İran), Darağaç Kolektifi temsilen Cenkhan Aksoy ve Ali Cem Doğan (İzmir, Türkiye), KounAktif kurucularından Youssef El Idrissi (Kazablanka, Fas), BAAB Collective’i temsilen Rajaa Shamam (Hartum, Sudan), D.A.H. Project kurucu ortakları Mohsen Hazrati ve Milad Forouzandeh (Şiraz, İran) ve son olarak Shahraban oluşumundan Hamza Shamas (Baalbek, Lübnan) sayılabilir.
Yazının başından sonunda okuduğunuz bütün bileşenler bir araya geldiğinde aslında amberFestival bir bakıma Ekmel Ertan’ın mühendis kimliğini görsel sanatlara olan eğilimiyle harmanlamasından doğan, sanatın ve teknolojin el ele şekillendiği, evrim sürecinde ritmik ya da aritmik hareketlerin son hali olarak karşımıza çıkıyor. Son hali derken, finalize edilmiş bir durumdan bahsetmiyorum, zira değişim her zaman devam eden bir süreçtir!
*Digital Age, 2013